Shorin-Ryu

Okinawa to najwiękasza wyspa archipelagu Ryukyu, rozciągniętego niczym sznur na Oceanie Spokojnym pomiędzy Japonią, Tajwanem, a Chinami. Ze względu na położenie, wyspa od zawsze ulegała silnym wpływom kulturowym sąsiadujących z nią Japonii, czy też Chin. Stamtąd również przybyły na Okinawę sztuki walki, których początki owiane są tajemnicą.
Wiadomo, że w roku 1392 na wyspę przybyło 36 rodzin z chińskiej prowincji Fujian, które zamieszkały w miejscowości Kume. Uważa się, że mogły one przywieźć chińskie sztuki walki, w tym niezwykły traktak Bubishi znany jedynie na Okinawie, opisujący i ilustrujący techniki walki południowych Chin oraz zasady tradycyjnej chińskiej medycyny. W roku 1429 król Sho Hashi zjednoczył trzy królestwa w jedno, nazywając je Ryukyu. Od tej pory, królewska gwardia przyboczna zaczęła specjalizować się w sztukach walki oraz rozwijać je. W XV w. składała się ona ze 100 uzbrojonych w długie miecze, łuki i tarcze żołnierzy. Okinawskie legendy opowiadają o tajemniczych chińskich i koreańskich rozbitkach, którzy przeżyli, osiedlili się na wyspie i nauczali różnych technik walki, wzbogacając tym samym lokalne tradycje. Dzięki kontaktom handlowym z Chinami, Taiwaniem, czy Japonią, na Okinawie regularnie pojawiali się ekspeci sztuk walki, którzy wnosili znaczący wkład w rozwój miejscowych systemów bojowych. Żródła podają, że już w XV wieku na Okinawie znana była broń palna. Z różnych przyczyn już w roku 1501 król Sho Shin wydał dekret zakazujący mieszkańcom archipelagu posiadania prywatnej broni. Miało to na celu ograniczenie walk między zamieszkującymi Ryukyu klanami. Choć wielu historyków w zakazie tym (oraz późniejszym-z wieku XVII) dopatruje się impulsu do rozwoju technik walki bez broni (karate) oraz zwykorzystaniem przedmiotów codziennego użytku (kobudo), to wydaje się raczej, że były to procesy niezależne i w małym stopniu warunkujące rozwój sztuk walki. W roku 1609 japoński klan Shimazu z prowincji Satsuma na wyspie Kyushu zawładnął Okinawą. Zakazano wtedy handlu z innymi krajami oraz obłożono mieszkańców królestwa niezwykle ciężkimi podatkami. Ze strachu przed buntem ponownie zakazano Okinawańczykom posiadania jakiejkolwiek broni, który to zakaz otarł się o granice absurdu, kiedy to na całą wioskę posiadano jedynie jeden nóż, przytwierdzony łańcuchem do słupa. Nie przeszkadzało to rozwojowi sztuk walki bez broni. Zachowało się bardzo mało świadectw historycznych dotyczących praktykowanych w tych wiekach systemów. Sztuka walki gołymi rękoma nazywana była po prostu TE bądź TI, czyli „ręce”. Imiona mistrzów owej sztuki doszły do naszych czasów w nazwach praktykowanych po dziś dzień w okinawańskim karate kata. Odczytujemy z nich, że w okresie od wieku XVI do XVIII mistrzami TE byli na Okinawie Chatanyara, Wanshu, Chinen Shikiyanaka, Sueyoshi czy też bliższy naszym czasom Sakugawa.

Charakter dawnego okinawańskiego karate odkrywa przed nami dopiero wiek XIX, z którego to okresu zachowało się sporo informacji. Do tego czasu na Okinawie wyodrębniły się trzy główne enklawy sztuk walki, związane z miastami Shuri, Tomari oraz portem Naha. Style te nazywano odpowiednio Shuri-Te, Tomari-Te oraz Naha-Te, co oznaczało „ręce Shuri”, „ręce Tomari” i „ręce Naha”. Style z Shuri i Tomari to systemy najstarsze i nieco do siebie podobne. Zawierają one elementy lokalne oraz techniki chińskich stylów południowego Shaolin oraz tygrysa. Systemy z Naha bliższe są południowochińskiemu stylowi białego żurawia. Chińskie wpływy na sztuki walki Okinawy zauważalne były do początków XX w. Wiadomo, że znakomita większość znanych okinawańskich mistrzów TE wyjeżdżała do Chin w celu doskonalenia technik walki. Tendencja ta zauważalna była niezależnie od uprawianego stylu TE, chociaż przez długi czas mówiono, ze okinawańskie karate jest w zasadzie jedno. Z technik chińskich czerpali tak mistrzowie Shuri-te, jak i dwóch pozostałych stylów. W konsekwencji takiego podejścia do chińskich technik, na początku XX w. przywieziony został na Okinawę najmłodszy styl walki znany na Ryukyu i traktowany jako styl okinawańskiego karate-Uechi-ryu. Prekursor stylu w jego okinawańskiej formie-mistrz Kanbun Uechi, w 1897 rozpoczął naukę chińskiego stylu pangai-noon u mistrza Shu-Shiwa z miasta Fukushu. Poznane techniki przywiózł na Okinawę, gdzie styl zaadoptował się i zyskał niezwykłą popularność. Jako przywieziony z Chin najpóźniej, wykazuje on największe podobieństwo z oryginałem-południowochińską odmianą stylu białego żurawia. Wróćmy jednak do naszej linii genealogicznej stylów związanych z Shuri.
Powstanie Shuri-te, którego nazwę zmieniono w okresie późniejszym na Shorin-ryu („szkoła młodego lasu”-nazwa pisana identycznie jak Shaolin), wiąże się z postacią mistrza Sakugawa Peichin Kanga (zmarłego około roku 1837). Sakugawa pełnił funkcję nauczyciela w państwowej szkole królestwa Ryukyu. Był on uczniem mistrza Takahara Peichin, ale nie ograniczał się do tradycji jedynie okinawańskich. Walki wręcz uczył się także w Chinach, gdzie udałwał się pięciokrotnie w sprawch państwowych. Sakugawa oprócz TE ćwiczył także techniki z bronią. Do dziś w okinawańskich stylach kobudo ćwiczy się kata z kijem (bo-kon) Sakugawa no kon. Jego najbardziej znanym uczniem był Sokon Matsumura zwany bushi-wojownik. Urodził się on w roku 1800 w Shuri. Oprócz okinawańskiego TE władał on japońską sztuką walki Satsuma Jigen Ryu. Matsumura był szefem ochrony ostatniego króla Ryukyu na zamku w Shuri. W roku 1830 wyjechał do Chin, gdzie studiował sztuki walki. Następnie przebywał w Japoni, gdzie uczył się wspomnianefo Satsuma Jigen Ryu. W roku 1848 otrzymał tytuł „najwyżysz nauczyciel wojennych sztuk Okinawy”. Uczoną przez siebie sztukę walki Matsumura nazywał „Shorin-ryu gokoku-an to de”, co oznaczało „ręka Shaolin przeznaczona do obrony ojczyzny”. Podkreślał on zawsze, że uczy chińskiej sztuki walki. Styl Matsumury przewidywał prowadzenie pojedynku w średnim i dalekim dystansie. Dominowały w nim ciosy proste, stosunkowo niskie pozycje i twarde bloki. Matsumura miał wielu uczniów, którzy rozwijali sztukę TE. Do najbardziej znanych zalicznyć można Anko Itosu, Chotoku Kyan czy Choki Motobu.

Anko Itosu, określany jako ojciec współczesnego karate urodził się w roku 1830 na Okinawie. Był on sekretarzem ostatniego króla Ryukyu. Będąc świetnie wykształconym doskonale znał chińską i japońską literaturę. Oprócz Matsumury, sztuk walki uczył się od mistrzów: Naha-te Nagahama, Tomari-te Kosaku Matsumora oraz Gusukoma. W roku 1901 wprowadził on okinawską sztukę walki TE do szkół, konstruując do tego celu serię 5 kata pinan. Itosu zmodernizował karate i nadał mu dzisiejsza formę. W czasach Itosu, w związku z nowymi geopolitycznymi tendencjami, dawny zapis karate, oznaczający „chińska ręka” zaczął być zastępowany tak samo brzmiącym, lecz inaczej zapisywanym terminem „pusta ręka”. Pierwszy taki przypadek w literaturze zauważono w roku 1905, co zostało później zatwierdzone w roku 1936 przez mistrzów Kentsu Yabu, Chomo Hanashiro, Choshin Chibana, Chojun Miyagi oraz Choki Motobu.

Rozpowszechnianie się karate poza Okinawę rozpoczęło się w roku 1899, kiedy to Okinawańczycy rozpoczęli emigrację na Hawaje. Od 1902 r. rozpoczęła się emigracja Okinawańczyków z Hawajów do Kalifornii, a w 1907 r. do krajów Ameryki Południowej. Pierwszymi znanymi mistrzami, którzy rozpowszechniali karate poza Okinawą byli: Yabu Kentsu (1919 r. Los Angeles, USA oraz 1927-28 r. Hawaje), Hohan Soken (1925 r. Argentyna), Chojun Miyagi (1934 r. Hawaje). W poczatkach lat 20 karate zostało przeniesione z Okinawy do Japonii przez mistrzów: Choki Motobu (1921 r. Osaka), Gishin Funakoshi (1922 r. Tokyo), Kenwa Mabuni (1928 r. Tokyo-Osaka) oraz Kanken Toyama (1930 r. Tokyo).

Pierwsze formalne stowarzyszenie karate zostało założone w maju 1917 r. w domu mistrza Kenwa Mabuni w Shuri na Okinawie. Chomo Hanashiro, Yabu Kentsu, Chojo Oshiro, Gishin Funakoshi, Anbun Tokuda, Shinpan Shiroma, Masazumi Tokumura i Hoko Ishigawa i Chojun Miyagi założyli stowarzyszenie pod nazwą Karate Kenkyu Kai. W 1918 r. zostaje nakręcony pierwszy film dokumentalny o karate, występują w nim mistrzowie ze stylu Naha Te. W 1924 r. powstaje w Naha Karate Klub zakladają go: Chojun Miyagi, Juhatsu Kyoda, Jinan Shinzato, Koki Shiroma, Chotoku Kyan, Keiyo Madanbashi i Choki Motobu. W marcu 1926 r. z połączenia obu tych stowarzyszeń powstaje Okinawa Karate Club, który jest pierwszą formalną organizacją w historii karate. W 1930 r. Okinawa Karate Club – organizacja zrzeszająca różne style karate zostaje przyjęta do Okinawskiego Stowarzyszenia Atletycznego. 26 grudnia 1933 r. Okinawa Karate Club zostaje przyjęty do Dai Nippon Butoku Kai w Japonii i wtedy to karate zostaje oficjalnie uznane za gałąź japońskiego budo.

25 października 1936 r. odbyło się w Naha na Okinawie w Showa Kaikan spotkanie wybitnych autorytetów karate. Celem spotkania było określenie dróg rozwoju dla karate. Organizatorem spotkania była okinawska gazeta „Ryukyu Shinpo”. W obradach uczestniczyli mistrzowie karate: Chomo Hanashiro, Choki Motobu, Choshin Chibana, Shinpan Shiroma, Chotoku Kyan, Juhatsu Kyoda, Chojun Miyagi, Chotei Oroku, Genwa Nakasone oraz 11 zaproszonych gości reprezentujących elity Prefektury Okinawy. Dyskutowano nad zatwierdzeniem nazwy karate pisanej jako „pusta ręka” (zapis ten jako pierwszy użył mistrz Chomo Hanashiro już w 1905 r.). Zaproponowano aby dodać do nazwy karate przyrostek „do” by pełna nazwa sztuki walki powstałej na Okinawie brzmiała Karate Do. Dyskutowano nad sposobem przeprowadzenia unifikacji kata. Rozmawiano o konieczności usystematyzowania skali stopni, wymagań egzaminacyjnych i tytułów instruktorskich. Mówiono o wzrastającej pozycji karate na świecie i przywódczym charakterze Prefektury Okinawy w dalszym jego rozwoju. W styczniu 1937 roku powstaje Okinawa Prefectural Karate-do Promotion Society, którą to organizację zakładają styliści różnych szkół karate: Yabu Kentsu, Chomo Hanashiro, Chotoku Kyan, Choshin Chibana, Shinpan Shiroma, Chojun Miyagi, Jukatsu Kyoda, Chojo Maeshiro oraz Genwa Nakasone. Organizacja podejmuje końcowe decyzje zainicjowane na spotkaniu w 1936 r.

II Wojna Światowa spowodowała śmierć wielu ludzi związanych z karate na Okinawie. Po wojnie każda szkoła podążała w innym kierunku – nie istniała żadna unifikacja każde dojo żyło we własnym świecie i było zbyt zajęte sobą aby pojąć próbę wypełnienia pustki w karate spowodowanej wojną. Style i szkoły karate na Okinawie pozostawały w izolacji i bez związków ze sobą. Mimo to karate okinawskie zaczęło stawać się międzynarodowym i bardzo popularnym. Międzynarodowe karate zaczęło oczekiwać od Okinawy powzięcia zdecydowanych kroków w celu zorganizowanego pokierowania ruchem karate.

Wychodząc temu naprzeciw z inicjatywy mistrza Choshina Chibany w maju 1956 r. przedstawiciele ówczesnych czterech najbardziej liczących się szkół karate na Okinawie: Choshin Chibana (Okinawa Shorin-Ryu), Kanei Uechi (Uechi-Ryu), Meitoku Yagi (Goju-Ryu) i Shoshin Nagamine (Matsubayashi-Ryu) zakładają Okinawa Karate-Do Federation. Prezydentem organizacji zostaje Choshin Chibana. Federacja obejmuje swym zasięgiem wiele organizacji stylowych, staje się koordynatorem Okinawa Karate na świecie. Wprowadza trzy tytuły instruktorskie: renshi, kyoshi i hanshi oraz skalę stopni Kyu i Dan. Wcześniej pas służył tylko do przepasania kimona i jego kolor nie miał żadnego znaczenia. Skalę stopni ustalono w zakresie 6 kyu – 10 dan. 26 lutego 1967 r. nastepuje zmiana nazwy na All Okinawa Karate-Do Federation. Prezydentem zostaje Shoshin Nagamine. W późniejszym czasie nastepuje ponowna zmiana nazwy na Okinawa Ken Karate-Do Renmei. Organizacja kontynuuje stare tradycje jednocześnie dostosowując je do obecnych czasów. W październiku 1970 r. zostaje utworzona w Japonii World Union of Karatedo Organizations. Pierwszym prezydentem zostaje Sasakawa Ryoichi. W 1985 roku organizacja zostaje przyjęta do Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, a w październiku 1993 r. zmienia nazwę na World Karate Federation.

Obecnie karate uprawia około 60 milionów ludzi na wszystkich kontynentach. Wyróżnia się 6 podstawowych styli karate: Shorin-Ryu (Anko Itosu), Shorin-Ryu (Chotoku Kyan), Goju-Ryu (Chojun Miyagi), Uechi-Ryu (Kanbun Uechi), Shito-Ryu (Kenwa Mabuni), Shotokan (Gishin Funakoshi). Wszystkie te style utworzyli mistrzowie z Okinawy. Inne z uprawianych i popularnych styli są kombinacjami tych sześciu wyżej wymienionych. I tak np. Kyokushinkai (Masutatsu Oyama) to połączenie Shotokan i Goju-Ryu, a Wado-Ryu (Hironori Ohtsuka) to Shotokan z elementami Shindo Yoshin-Ryu Jujitsu. W obrębie każdego stylu funkcjonuje od kilku do kilkudziesięciu szkół karate, które posiadają własne struktury międzynarodowe.

Shorin-Ryu ćwiczone w naszej organizacji pochodzi z linii Matsumura-Itosu-Chibana. Choshin Chibana-jeden z najlepszych uczniów Itosu, pozostał na Okinawie i rozwijał karate w jego ojczyźnie. Zmarł on w roku 1969.  Jako uznany mistrz miał wielu uczniów, z których z kolei najsłynniejszymi byli Katsuya Miyahira (10 dan), Yuchoku Higa (10 dan) oraz Shugoro Nakazato (10 dan). Nasz mistrz-Kenyu Chinen miał okazję studiować karate u dwóch z nich-Shugoro Nakazato oraz Katsuya Miyahira. Zdążył on też ćwiczyć pod okiem samego Choshina Chibany, od którego otrzymał swój pierwszy stopień mistrzowski w wieku 12 lat (1958). 

W szkole Shorin-Ryu mistrza Kenyu Chinena ćwiczy się następujące kata (formy):

– Fukyugata Ichi
– Fukyugata Ni
– Naihanchi Shodan
– Pinan Shodan
– Pinan Nidan
– Pinan Sandan
– Pinan Yondan
– Naihanchi Nidan
– Pinan Godan
– Naihanchi Sandan
– Itosu No Passai
– Matsumura No Passai
– Kushanku Sho
– Kushanku Dai
– Chinto
– Gojushiho
– Hakaku

Opanowanie każdej z nich przewiduje perfekcyjne wykonanie samego kata, katakumiwaza (interpretacja z partnerami) oraz zastosowanie bojowe (bunkai). Podstawę treningu stanowią wspomniane kata oraz kihon (ćwiczenia podstawowe). Na wyższym poziomie zaawansowania ćwiczy się także wolną walkę-kumite.

 

źródła:

Tetsuhiro Hokama,  History and Traditions of Okinawa Karate

www.okinawakarate.pl 

 

« Powrót do listy